ASOSIASAUN MASINE NEO OECUSSE (MANEO)

Email: ramilamaneo@gmail.com

I. Istória Asosiasaun Masine Neo Oecusse

Asosiasaun Masine Neo Oecusse ho naran badak MANEO, nudar organizaun non governu eziste iha Oecusse hodi serbi komunidade iha area prevensaun violasaun bazeia ba jeneru nomos agrikultura sustentavel, harii iha loron 14 fulan juñu 2014, asosiasaun ida ne’e hetan legalidade husi Ministerio Justisa No. 274/DNRH-MJ/V/2014 nomos husi FONGTIL Nú. 747.

MANEO harii tanba ho situasaun no faktu violénsia ne’ebe buras iha Timor-Leste liu-liu iha Oecusse (area rural) ne’ebe afeta ba feto, labarik no ema vulneravel sira no fo impaktu negative ba familia no komunidade. Halo ema moris la igual no la fo balansu moris nudar umana ho dignidade, ida ne’e tanba kultura partriarkal ne’ebe kesi metin iha ema nia moris hodi fo liu poder ba mane ne’ebe simu knaar hanesan xefi familia no dalabarak la konsidera feto nia lian mesku hanoin konstrutivu ba pasu desenvolvimentu sira nia moris iha familia no komunidade. Wainhira iha Nasaun ida nia populasaun moris la iha balansu ho dignidade sei fo impaktu ne’ebe negativu no halo komunidade sira moris la harmonia iha familia no komunidade, susar atu atinji dezemvolvimnetu nasional, no sei hamosu diskriminasaun. Husi rajaun hirak ne’e mak persija iha komitmentu ida atu lori prinsipiu ida ne’ebe ho promove direitus umanus ne’ebe sustentavel, efetivu no efisien.

Ho nune’e mak iha loron 27 de Febreiru 2013 liu husi sorumutuk entre foin sae sira ho hanoin ida hodi hamosu ideas no foti desizaun kolektivu ba stabele Organizasaun Masine Neo Oe-cusse (MANEO) bele fasilita komunidade tuir sira nesidades. Ideias hirak ne’e inklui ema Timor Oan balun ne’ebe ho hanoin pozitivu no interese komun ba dezenvolve organizasaun ida ne’e. Ba futuru organizasaun MANEO nakloke-an ba parseiru hotu ne’ebe ejiste iha Timor Leste, mantein no servisu tuir prinsipiu Seguru Akauntabilidade Responsabilidade no Respeitu (SARR).

II. Vizaun no Misaun oranizasaun

Vizaun

Komunidades ne’ebe justu, moris ho dignidade, Membru grupo vulneravel nia rendimentu aumenta hodi sustenta nesesidade familia no moris iha ambiente nebe seguru no harmonia.

Misaun

1. Fó valor ba igualdade no vida familia liu hosi hasa’e konsiénsia hodi hamenus Violénsia Bazeia ba Generu (VBG)

2. Hasa’e komunidade nia asesu ba justisa, Grupu alvu sira hetan sensibilizasaun no iha konsiensia kona-ba PVBG no harii Rede Protesaun.

3. Hasa’e kapasidade ba komunidade Grupu alvu sira hetan kapasitasaun kona-ba rai osan, hetan formasaun kona-ba jestaun negósiu kiik, hatene dezenvolve no mos aplika GALS, DRR no implementa PAK.

4. Organizasaun MANEO iha relasaun di’ak ho parseiru dezenvolvimentu sira iha suco, porto/sub regiaun, munisípio/RAEOA no nasional nomos Organizasaun MANEO iha kapasidade jestaun no rekursu hodi implementa planu estratejiku

III. Programa Atividade Esensial iha asosiasaun MANEO

1. WOMEN ECONOMIC EMPOWERMENT (Rai Osan Ba Mudansa/ROMANSA, Gender Action Learning System/GALS, no UBSP, Treinamentu apoiu tekniku, pratikal nomos fundus ba buka moris, apoiu espesifiku ba Ema ho difesiensia)

2. PREVENSAUN VIOLÉNSIA BAZEIA BA GENERU (Domin Respeitu Relasaun, Maskulinidade, Kursu Uma Kain, Mane Hamenus Violénsia Kontra Feto, Diskusaun kona-ba Joven Kaben Sedu, Dialogu Entre Jerasaun, Komemorasaun Loron Feto, Rede Advokasia, UBSPHAROHAN apoiu Fundus, tékniku jestaun Negósiu Ki’ik no merkadoria, holtikultura e peskaz)

3. AGRIKULTURA SUSTENTAVEL (Treinamentu kona-ba tékniku agrikulturta sustentavel, Konservasaun ba rai no be)

4. DEZASTER NATURAIS NO REZILIENSIA (Treinamentu kona-ba Redusaun risku Ba Dezastre nomos apoiu Humanitariu ba Rekoperasaun)